Ülkemizde son yıllarda dizi, reklam ve film sektöründeki önemli gelişmeler bu sektörde çalışan çocuk sayısındaki artışı da beraberinde getirdi. Setlerde çalışan çocukların zorlu çalışma koşullarının iyileştirilmesine, ruhsal ve bedensel sağlıkların korunmasına ve eğitim hayatlarının kesintiye uğramamasına dikkat çeken Oyuncular Sendikası, “Bu sette çocuk var!” kampanyasını gündeme getirdi ve bu kampanya ile birlikte setlerde çalışan çocukların sesi olmayı amaçladı.

Oyuncu Sendikası’nın “Bu Sette Çocuk Var” kampanyası ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün katkısıyla, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı; 23 Nisan 2015’de çocuk oyuncularla ilgili, İş Kanunu 71.maddeye ilişkin değişiklikleri resmi gazetede yayınladı. Kanun değişikliği sonucunda “14 yaşını doldurmamış çocuklar beden, zihin, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalışabilirler.” Şeklinde düzenleme yapıldı. Bu düzenleme ile birlikte herhangi bir projede yer almak isteyen çocuk için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ nın onayı zorunlu hale getirildi. Bunun yanı sıra “Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışma saatleri günde 5 ve haftada 30 saatten fazla olamaz.”  “Sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinin kapsamı, bu faaliyetlerde çalışacak çocuklara çalışma izni verilmesi, yaş grupları ve faaliyet türlerine göre çalışma ve dinlenme süreleri ile çalışma ortamı ve şartları, ücretin ödenmesine ilişkin usul ve esaslar ile diğer hususlar Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Millî Eğitim Bakanlığı ile Radyo ve Televizyon Üst Kurulunun görüşleri alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.” şeklinde düzenleme getirildi.

Yürürlüğe giren yasadaki detaylar

Yaş gruplarına göre belirlenen çalışma süreleri:

• 36 aylıktan küçük çocuklar çalıştırılamaz
• 3 ve 4 yaşındaki çocuklar 10:00-18:00 saatleri arasında olmak şartıyla günde 2 saatten fazla çalıştırılamaz
• 5-9 yaş aralığındaki çocuklar 10:00-20:00 saatleri arasında ve eğitim saatlerini kapsamamak şartıyla okul günlerinde günde 2 saatten fazla çalıştırılamaz
• 10-15 yaş aralığındaki çocuklar 10:00-21:00 saatleri arasında ve eğitim saatlerini kapsamamak şartıyla okul günlerinde günde 2 saatten fazla çalıştırılamaz.

Faaliyet alanında geçirilecek, yemek molası ve çocuğun talebi ile verilmiş dinlenme saatleri ile yolda geçen sürelerin dışındaki her türlü süre çalışma süresine dahildir. Kostüm, makyaj, ses, ışık ve sair teknik ayrıntıların hazır edilmesi için çocuk faaliyet alanında bekletilmemelidir.

Çalışma ortam ve koşulları:

“Çocuklar ancak fiziksel, zihinsel, psikolojik ve ahlaki gelişimlerine zarar vermeyen, eğitimlerini aksatmayacak, sağlık ve güvenlik açısından risk içermeyen ortam ve koşullarda çalıştırılabilir.”

• Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun çocuğa özel dinlenme, oyun ve çalışma alanları olmalıdır.
• Çocuklar, yanlarında yasal temsilcileri olmaksızın çalıştırılmamalı ve yasal temsilciler,  çocuğun her daim görebileceği ve ulaşabileceği şekilde faaliyet alanında bulunmalıdır.
• Çocuğun çalışma ortamında çocuk psikoloğu veya çocuk gelişim uzmanı  ile çocuk oyuncu koçu bulundurulmalıdır.
• Çocuklara kapalı mekanlarda ayrı bir oda, açık mekanlarda ise çalışma koşullarına uygun olarak bir kabin ya da karavan tahsis edilmelidir.
• Çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimi için tehdit içeren sahnelerde çocuk, çekim yerinde bulunmamalıdır
• Hiçbir çocuk sigara ve tütün mamulü dumanına maruz bırakılmamalıdır.
• Hiçbir çocuk yetişkinlerle birlikte giyinip soyundurulmamalıdır.
• Hiçbir çocuğa kişisel hijyenini tehdit eden kıyafetler giydirilmemelidir.
• 10 yaşından küçük çocuklar üzerinde hiçbir şekilde kozmetik malzeme kullanılmamalıdır.
• Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun bir beslenme düzeni sağlanmalıdır.

“Bu sette çocuk var!” kampanyasını destekleyen ve set ortamında çalışan çocuk oyuncuların psikolojik gelişimlerini ve ruh sağlığını dikkate alan ÇADEM Psikoloji & Araştırma, çocuk oyunculara yönelik psikolojik danışmanlık hizmeti sunmaktadır.

Kaynak: busettecocukvar.org