Enkoprezis gelişimsel olarak denetimin kazanıldığı halde dışkının istemli ya da istem dışı olarak yineleyen bir biçimde uygunsuz yerlere yapılması ile belirli bir bozukluk olmaktadır. Çocuğun enkoprezis tanısı alması için 4 yaşndan büyük ve problemin üç ay süre ile en az ayda bir kez görülmesi gerekmektedir.

Enkoprezis, farklı biçimlerde görülmektedir.

Kabızlık veya taşmaya bağlı olarak kaçırmanın olduğu tip : Bu tipte tıbbi muayeneler sonucunda kabızlık olduğu tespit edilmektedir. Kabızlığın tedavi edilmesi sonucunda ise sorun ortadan kalkmaktadır. Tuvalet eğitiminin yetersiz veya tamamlanmamış olduğu durumlarda veya çocuğun hazıroluşluğundan önce tuvalet eğitiminin verilmesi sonucunda gelişebilmektedir. Bağırsak denetimi tam olarak kazanılamamıştır.

Kabızlığın olmadığı tip : İnatlaşma, karşı gelme ya da davranış bozukluğu ile ilişkili olarak, dışkı belirli yerlere bırakılmaktadır. Bu tipte bir enkoprezis, psikolojik bir rahatsızlığa bağlı olarak, bağırsak denetiminin normal olmasına rağmen çocuğun dışkılama ile ilgili kurallara karşı bir isteksizliğinin, direncinin veya başarısızlığının olduğu zamanlarda görülmektedir.

Fizyolojik sorunlara bağlı olarak dışkıyı tutamamanın sonucu olarak kaçırma ve uygunsuz yerlere dışkılama görülebilmektedir.

Enkoprezis sorunu olan çocuklar;

• Utanç duygusuyla karşı karşıya kalırlar...
• Sıkıntı duydukları ve dışlandıkları için sosyal ortamlardan kaçınmaktadırlar...
• Özgüvenleri zedelenmektedir...
• Cezalandırılma ve reddedilme korkusu yaşamaktadırlar... 

BOZUKLUĞA YOL AÇAN ETMENLER

Fizyolojik - organik nedenler :

• Bağırsak sonundaki istemli kasların denetiminde bozukluklar
• Kabızlık
• Psikojenik megakolon
• Yetersiz , tutarsız, çocuğun hazır oluşluk düzeyini dikkate almayan tuvalet eğitimi
• Mide- bağırsak enfeksiyonları
• Kalın bağırsağın son bölgelerinde yer alan darlıklar
• Ağrılı dışkılamaya neden olan çatlaklar, yarıklar

Psikolojik nedenler:

• Tuvalet eğitimi sürecinde ebeveynlerin baskıcı, katı veya aşırı gevşek- aldırmaz tutumları...
• Tuvalete gitme ile ilişkili çocuğun sahip olduğu korkular...
• Depresyon ...
• Çocuğun inatçı, karşı gelen, dirençli mizacı ...
• Çocuk ve aileyi etkileyen travmatik yaşantılar ...
• Aile içi bozuk iletişim ve etkileşim...
• Anne –baba ve çocuk arasında çatışmalı ilişkiler...

MÜDAHALE

“Müdahale öncesinde soruna ilişkin olarak tıbbi bir değerlendirmenin gerçekleştirilmesi ve bozukluğun fizyolojik bir bozukluğun sonucu olup olmadığının ayırt edilmesi müdahalenin nasıl bir yön izleyeceği konusunda belirleyici olmaktadır.”

Aile danışmanlığı

Anne- baba ve çocuk arasında yer alan çatışmalı ve inatlaşma temelli ilişki çözümlenmeye çalışılmaktadır. Ebeveynler uygun tuvalet eğitimi yaklaşımları konusunda bilgilendirilmekte, soruna neden olan hatalı tutumlar konusunda aydınlatılmaktadırlar. Uygulayacakları doğru yaklaşımlar, daha olumtu tutum ve davranışlar kazanmaları yönünde eğitilmektedirler.

Aile içi sorunların ve gerginliklerin giderilmesiyle birlikte belirtilerde azalma gözlemlenmektedir.

Bireysel psikoterapi

Davranışsal ve psikoterapötik uygulamalarla çocuğun uygun bir tuvalet alışkanlığı kazanmasına yardımcı olunmaktadır. Enkoprezis problemine neden olan travmatik yaşantıların varlığında hem çocuğun hem de ebeveynlerin destek alması uygun olmaktadır. Çocukta enkoprezise eşlik eden psikolojik sorunların ele alınması ile bozukluğun tedavisinde önemli gelişmeler kaydedilebilmektedir.

Kabızlığın eşlik ettiği durumlarda, uzman hekimler tarafından önerilen ilaçlar ve lif yönünden zengin bir diyet yararlı olmaktadır.